Policefaliczna sterczyna

Dziś chciałbym zatrzymać się na chwilę przy poznańskim ratuszu. A właściwie na jednym jego detalu architektonicznym. Czytamy o nim: „(...) przyporę wieńczy sterczyna zakończona głową o trzech twarzach, która interpretowana bywa jako wyobrażenie legendarnych braci Lecha, Czecha i Rusa lub Światowida-Trygława. W rzeczywistości jest to symbol roztropności, a całość nawiązuje formą do będącej niegdyś atrybutem władzy burmistrzowskiej laski.*

W innej wersji jaką udało mi się znaleźć, sterczyna ma symbolizować consensus: mieszkańcy – miasto – władze państwa**.
Sterczyna powstała prawdopodobnie przy okazji przebudowy w XVI wieku.


Poniżej skan pocztówki zatytułowanej "Poznań – Światowid na starym ratuszu”. Mamy tu do czynienia
z oczywistym błędem rzeczowym, gdyż przedstawienie posiada 3, a nie 4 twarze.


Poznański ratusz - światowid - element dekoracyjny - stara pocztówka

To zaś fotka dziś pstryknięta.


Poznański ratusz - światowid - element dekoracyjny

O ile teoria o Trzygławie wydaje się zbyt śmiała, to z łatwością przychodzi nam akceptacja nawiązanie do laski burmistrzowskiej.
Poniżej przedstawienie takiego artefaktu, wydatowanego na XV wiek. Laska sądowa burmistrzów z Kurzelewa (woj. małopolskie).

Wielotwarzowa rzeźba laski urzędnicznej z XV wieku z Kurzelewa

Czytamy Glogera: Laska ta z drzewa brzozowego, dołem skręcona jakby w sznur, u góry zakończona trzema głowami, wychodzącemi z liścia akantowego, przykrytemi jedną czapką książęcą z krzyżem płasko na niej wyrzeźbionym. Jedna z tych głów, z brodą i włosami przedzielonymi na środku, zdaje się przedstawiać Chrystusa Pana; druga z wyrazem złości w zatartych rysach zdaje się być głową Judasza; trzecia przedstawia trupią czaszkę. Każda z tych głów bez wątpienia ma swoje właściwe znaczenie. I tak głowa Chrystusa oznaczała sprawiedliwość, Judasza winę, a trupia wyrok śmierci. Wedle podania miejscowego, burmistrz, piastując tę laskę, odbywał sądy na rynku, a prowadzonym na śmierć winowajcom miał dawać do pocałowania ów krzyż na wierzchu wyrzeźbiony***”.
Czy zestawienie powyższego opisu z kompetencjami Welesa (Trzygłowa) nie wydaje się atrakcyjne. Pamiętamy przysięgę ruskiego społeczeństwa na Welesa w "Powieści dorocznej". Znamy jego chtoniczny charakter. Czy zatem z dachu poznańskiego ratusza spoziera pogański bałwan…?

* http://www.poznan.pl
**J. Skuratowicz, Ratusz Poznański, Poznań 2003
***Z. Gloger, Encyklopedia Staropolska, Warszawa 1900-1903

Komentarze

  1. Postać od strony północnej na posągu Światowida ze Zbrucza nie żadnego atrybutu, a w dolnej strefie również nie ma 4go oblicza Welesa.

    OdpowiedzUsuń
  2. Zgadza się, ale nie bardzo rozumiem jak to się ma do tematu?

    OdpowiedzUsuń
  3. ale on odrutowany. ciekawe co na to ekolodzy?

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty